Bina sağlığını öğrenmek artık daha hızlı!
Deprem analizinde yeni bir teknoloji ticarileşiyor. Binaların sadece bazı noktalarından alman numunelerin değil, tüm binanın adeta MR'ının çeken bir sistem sayesinde deprem öncesi tedbirler alınabilecek. Dünyada makine ve uçak endüstrisinde sıkça kullanılan ve son yıllarda inşaat sektörüne adapte edilen Yapısal Sağlık Taraması (SHM), konut, köprü, nükleer santral, baraj gibi çeşitli yapıların deprem ve diğer şiddetli yüklere karşı dayanıklılığını ve olası hasarın boyutlarını en gerçekçi şekilde bulmada kullanılan yöntem olarak öne çıkıyor. Mersin merkezli Çatıcılar firması da Türkiye'de akademik alanda bazı uygulamaları olan metodu ticarileştirmeye hazırlanıyor. Çatıcılar Çatı İzolasyon ve Yapı Malzemeleri'nden Yüksek İnşaat Mühendisi Ziya Dalkılıç, sistemi özetle "Elinizde bir fener olduğunu düşünün, karanlık bir yere girdiğinizde nereye tutarsanız orayı görürsünüz. Dayanıklılık ölçen eski sistemler böyle. Bizim gerçekleştireceğimiz sistem ise loş da olsa aydınlığa yakın bir şekilde odayı aydınlatıyor" şeklinde anlatıyor.

Dalkılıç inşaat sektöründe performans tabanlı deprem simülasyonlarında (PBD) sonlu elemanlar modelinin (FEM) kullanıldığı
nı ifade ederken, günümüzde tüm hesapların dayanağı olan bu modellerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını bulmak için uygulanan karot, donatı, zemin numunesi vb. testlerin ortak zayıf noktalarının lokal bilgi vermeleri olduğunu aktardı. Bu lokal değerler ile elde edilen istatistiksel verilerin tek başlarına sonlu elemanlar modelini ne kadar gerçeğe yaklaştırdığını test edebilmenin yolunun yalnızca depremi beklemek olduğunu söyleyen Dalkılıç, "Doğal titreşimlerin sinyal analizi (OMA) ile yapılan SHM'nin temel özelliği ise, ivme ölçerlerle kuvvet uygulamadan yapının mod şekillerinin, rezonans frekanslarının ve yapının diğer dinamik özelliklerinin belirlenmesidir. Yapının dinamik özelliklerini veren tek test metodu SHM'dir"dedi. 


Şantiye ilerledikçe her katta kontrol 

Mevcut yapıların dayanımının SHM ile incelenebilmesinin yanı sıra henüz şantiye halindeyken binanın yapımı tamamlanan kısımlarının da kontrolünün yapılabileceğini, böylece her aşamada inşaatın kalite kontrolünün sağlanmış olacağını aktaran Ziya Dalkılıç, çeşitli sözleşmelerde SHM'nin bir hak ediş önkoşul aracı olarak kullanılabileceğini belirtti. Dalkılıç, "Böylece kötü işçiliğin veya kalitesiz malzemenin kontrolden kaçış imkanı kalmıyor, bedeli ödenecek kısmın sağlam olup olmadığı bulunabilir" dedi.

Ticari anlamda uygulayan ilk firmalardan biri
Şuan istanbul'daki iki köprüde de bu yöntemin kullanıldığını ifade eden Ziya Dalkılıç, başta tarihi yapılar olmak üzere farklı yapılarda da uygulamalar yapıldığını ancak akademik amaçlı olduğunu dile getirdi. Bu yöntemin Türkiye'de ticari olarak kullanılmadığını kaydeden Dalkılıç, metodu ticahleştiren ilk firmalardan biri olduklarını vurguladı.

 Daha önceden bu yöntemle analiz edilmiş yapılarda deprem sonrası yapının güvenli olup olmadığının çok hızlı bir şekilde bulunabileceğine dikkat çeken Ziya Dalkılıç, "Deprem sonrası ikinci bir OMA ile yapının hemen kullanıma uygun olup olmadığı bir iki gün içerisinde, eğer kalıcı ivme ölçerler monte edilmiş ise saatler içinde bulunabilir" dedi.Dalkılıç, daha gelişmiş 7/24 SHM sistemlerinin köprü, nükleer santral gibi yapısal bir zaaf oluştuğunda acil müdahale gerektiren yapılarda tercih edilebileceğini kaydetti.

Dalkılıç, SHM ile ilgili Ar-Ge çalışmalarının da devam ettiğini vurgularken, "SHM testleri birçok sektörel problemin uzun vadeli çözüme kavuşmasını sağlayabileceği gibi inşaat firmaları için de bir önemli bir pazarlama aracı olarak kullanılabilir" ifadelerinde bulundu.

Model binayı tam taklit ediyorsa depremi beklemeye gerek yok

Hesap modeli ne kadar gerçekçi ise o kadar güvenilir hesap yapılabileceğini belirten Dalkılıç, "SHM, modelin gerçek yapı ile çok benzer 
 dinamik özelliklere kavuşmasını sağlıyor" dedi. Lokal bilgi veren testlerin SHM yönteminde model güncelleme aşamasında ek veri olarak kullanıldığını belirten Ziya Dalkılıç, ancak bu verilerin yapının dinamik değerlerini veya gözle görülmeyen hasarları ortaya koymasının mümkün olmadığının altını çizdi. Gerçek yapının dinamik özelliklerine göre güncellenmiş güvenilir bir modelin her türlü lineer ve nonlineer hesap yönteminin sonuçlarını kat ve kat güvenilir hale getirdiğini belirtti.

Dünya Gazetesi

Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

banner182

banner181