Isıtmada merkezi sisteme dönüş!

16 Şubat 2016 Salı 16:06

Isıtma en temel ihtiyaçlarımızdan biri. Bu yüzden ısıtma masrafları, en büyük önceliğimiz arasında yer alıyor. İster en eski dönemlerden bugünlere taşıdığımız sobayla ısınalım, ister günümüz teknolojisinin değişik merkezi sistem uygulamaları olsun, ısıtmada genel eğilim, ısıtma masraflarını düşürmekten yana. Enerji kaynaklarının azaldığını da gözettiğimizde, bu durum dünya genelinde zorunluluğa dönüşüyor. Isıtma sistemleri ve ısıtma cihazları da son yıllarda bu doğrultuda şekilleniyor.

Ülkemizde de enerji tasarrufu elde etmek amacıyla merkezi sisteme geri dönüş girişimleri artıyor. Isıtma sistemleri ikiye ayrılıyor: Bireysel sistem ve merkezi sistem içinde yapılması,bireysel ısıtma olarak tanımlanıyor. Apartmanda her bir konutun ısıtma ve sıcak su ihtiyacını bağımsız giderdiği bireysel ısıtma sisteminde kullanılan cihazlar arasında kombi, kat kaloriferi, soba, şömine, şofben, termosifon, radyant ısıtma sistemleri, sıcak hava üreteçleri bulunuyor.

Bireysel ısıtma sistemleri:
Konutlarda Merkezi ısıtma sistemleri: Isıtma ve ısıtma ve sıcak su temini için ısı üretimi, sıcak su temini için ısı üretiminin ve dağıdağıtımı ve tüketiminin bağımsız bölüm timinin merkezi olarak yapıldığı, ısı yalıtımının ise bağımsız bölümlerde gerçekleştiği sistemler, merkezi ısıtma sistemleri olarak adlandırılıyor. İlgili yönetmelik de (Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Ismma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştınlmasına ilişkin Yönetmelik) merkezi ısıtma sistemini şöyle tanımlıyor: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sistem. Kalorifer kazanlarının ve yoğuşmalı kaskad sistemlerin kullanıldığı merkezi ısıtma sistemlerinde kazan, brülör, boyler, genleşme tanklan, otomatik kontrol tertibatı ve elektrik panolan, kolektörler, pompalar, kanşım ve balans vanalan, bacalar gibi komponentler kullanılıyor.

Bağımsız olma isteği, bireysel ısıtma tercihinde etkili.
Ekonomiklik ve çevre faktörlerini etkileyeceği için ısıtma yönteminin seçimi çok önemli. Bu nedenle, yapı projelerinin mümkün olan en erken safhaların da ısıtma sistemi tercihinin belirlenmesi ve uzman mekanik tesisat mühendisinin devreye girmesi gerekiyor.

Diğer yandan her iki sistemi genel olarak karşılaştırdığımızda, bireysel ısıtma sisteminin daha çok tercih edildiği görülüyor. Konfor şartlarının bağımsız olarak belirlenebilmesi, cihaz seçimi yapılabilmesi, gaz dağıtım şirketine karşı bağımsız olunması, eşit ısınamama veya ortak kullanımdan kaynaklanan ödeme sorunlarının olmaması, kullanılmayan odalar veya evde bulunulmadığı zamanlar için yakıt parası ödememe, kazan dairesi gereksiniminin olmayışı gibi avantajlar sunan bireysel sistemlerin tercih nedenleri arasında; ısıtma konforunun ve işletme giderlerinin kontrol edilebilmesi ve bireysel ödeme isteği öne çıkıyor. Ancak tercih yaparken konunun daha kapsamlı ele alınması, sadece ilk yatırım maliyetini değil, çevresel etkileri de gözeterek uzun dönemli giderlerin dikkate alınması gerekiyor. Bu noktada merkezi sistem daha avantajlı hale geliyor. Yapılan araştırmalar da bu sonucu destekliyor. 20 daireli bir apartmanda bireysel ve merkezi ısıtma sistemlerini karşılaştıran bir araştırmaya göre; ilk yatırım maliyeti, işletme giderleri, amortisman giderleri ve diğer giderlerin toplamı olan toplam maliyet açısından 20 daireli bir apartman için merkezi sistemin daha uygun olduğu görülüyor.

Merkezi ısıtma sistemini daha avantajlı kılan özellikler ise şöyle sıralanıyor:
• işletme, bakım ve arıza giderme, apartman sakinlerinden bağımsız olarak yönetim tarafından her zaman yaptırılabilir ve sadece kazan dairesi meşgul edilir.
• Ekipman kazan dairesinde olduğundan, ses, gürültü, koku, duman vb. rahatsızlık veren faktörler apartman sakinlerinden uzaktadır. Dairelerde gaz dağıtımı ve ısıtma cihazı olmadığından, can ve mal güvenliği açısından risk daha azdır.
• Doğalgaza dönüşüm yapılması gibi herhangi bir modernizasyonda tadilatlar sadece kazan dairesinde olur.
• Hermetik kombi bacalarının dış cephede görüntü kirliliği yaratması, bacalardan çıkan duman gazlarının diğer daireleri rahatsız etmesi ve dış cephe boyasını karartması gibi sorunlar yoktur.
• Baca mesafeleri kombilerden daha fazladır.
• Bireysel sistemlerde, mahal ısıtma ihtiyacının az olduğu dönemlerde ve küçük dairelerde, kombinin modülasyon aralığı dışında kalan düşük mahal ısıtma talebi ve sıcak su ısıtmasına göre belirlenmiş yüksek kombi kapasitesi nedeniyle uzun dur-kalk çalışma süreleri ile bundan kaynaklanan kayıp artışları söz konusu olabilir. Merkezi sistemler bu açıdan daha avantajlıdır.
• Sıcak su konforu bireysel sistemlerde olduğu gibi sınırlı değildir.
• Çok kazanlı sistemlerle yedekleme yapılarak işletme sürekliliği sağlanabilir.
• Isı pay ölçerler yardımı ile işletme masrafları dağılımı daha kolay yapılabilir, tasarruf bilinci teşvik edilebilir.
• Ekonomik ömrü daha fazladır.
• ilk yatıran maliyeti, işletme giderleri ve amortisman giderlerinden oluşan toplam maliyeti çok daireli binalarda daha azdır.

Merkezi ısıtma sistemleri yeniden özendiriliyor
Merkezi ve bireysel ısıtma sistemlerine genel olarak göz attıktan sonra, ülkemizdeki duruma göz atalım. Türkiye'de kentleşmenin ve apartmanlaşmanın artışıyla birlikte sobalı evlerden kaloriferle ısınan merkezi sistemlere geçiş hızlandı. Doğalgaz tüketiminin ülke çapında yaygınlaşması ise bireysel sisteme kayışı artırdı. 81 ilimizin 77'sine doğalgaz gelmiş durumda. Kalan illeri de doğalgazla buluşturma çalışmaları devam ediyor. Doğalgazın temiz ve ekonomik oluşunun da etkisiyle, Türkiye'de 2011 yılına kadar mevcut binalarda yaklaşık yüzde 75 oranında bireysel ısıtma sistemleri kullanılmaktaydı. Ancak son yıllarda merkezi sistemi artırmaya dönük yasalar devreye girdi. Aralık 2008'de yayımlanan ve Aralık 2009'da yürürlüğe giren Binalarda Enerji Performansı (BEP) Yönetmeliği, 2 bin metrekarenin üzerindeki binalarda merkezi ısıtmayı zorunlu kılıyor. 2 bin metrekarenin altındaki yapılar ise isteğe bağlı bırakıldı.

Merkezi ısıtma sistemlerinde "ısı pay ölçer" kullanımı zorunlu
Peki, merkezi sistemde ısınan bir aile, daha az tüketimde bulunduğu halde diğerleri ile aynı bedeli ödemek zorunda mı? Değil. BEP Yönetmeliği bu konuda adaleti sağlamaya dönük kolaylıklar getirdi. Isı pay ölçer ve kalorimetre denilen iki cihaz, her bir dairenin ne kadar tüketimde bulunduğunu tespit ediyor. Yeni binaların tesisatı kalorimetre takacak şekilde tasarlanırken, eski binalarda ısı pay ölçer kullanılıyor.

Merkezi sistemle ısınan binalarda zorunlu kılınan ısı pay ölçer, her petek grubuna bağlanarak peteğin dönem içinde ne kadar kullanıldığını tespit eden elektronik bir cihaz. Böylelikle her dairenin metrekareye göre değil, harcadığı yakıt miktarına göre fatura ödemesi sağlanıyor.

Enerji Verimliliği Yasası ile Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik gereğince, Mayıs 2007 tarihindeki merkezi sistemine sahip mevcut binaların, Mayıs 2012 tarihine kadar ısı pay ölçer kullanması zorunlu kılındı. Bunu yerine getirmeyenlere de para cezası getirildi.

Tüm bu uygulamalar sonucunda artışa geçen merkezi sistemin oranı da yükselmeye başladı. Ülke çapında enerjinin daha verimli kullanılabilmesi için, apartman sakinleri arasında yaşanabilecek sorunları gidermeye dönük çabaların sürdürülmesi ve merkezi ısıtma sistemlerinin teşvik edilmesi gerekiyor.

Toki Haber Gazetesi